GEÇMİŞTEN İLHAM ALAN GELECEK: VINTAGE YENİDEN

2018 yılının Mart ayında Paris Moda Haftası’ndayım. Üzerimde vintage bir Alaia ceket var. Güya bir sanat yapıtı giymişim üzere hissediyorum. Bir heykelin kıvrımları üzere ihtimamla yaratılmış formu, geniş silueti, dokusu, hissiyatı, yükü… Bu kadar özel bir parçayı birkaç saatliğine bile olsa üzerimde taşıyor olmanın verdiği özgüvenle Place d’lena’da gerçekleşecek Miu Miu defilesine hakikat yürüyorum. Caddede inanılmaz bir trafik oluştu. Elimde davetiyem, üzerimde vintage Alaia, taksiden inip yürümeye başladım. 200 metrelik yolda hatırladığım kadarıyla beş kişi üzerimdekinin ne olduğunu sordu. Caddenin moda gazetecileri, editörler, influencer’lar ve buyer’larla dolu olduğunu düşünürsek herkesin bakışlarından üzerimde ne kadar özel bir kesim taşıdığımı anlayabiliyordum. Yıllar sonra bu özel parçayı, ödünç aldığım arkadaşıma geri verirken ellerimin nasıl titrediğini de hatırlıyorum. Öbür bir vakit dilimine ilişkin olan bir tasarım nasıl olmuş da bende bu kadar aidiyet hissi uyandırmıştı? Ve ben nasıl olmuş da o ana kadar vintage kesimlerin hayatıma katabileceklerinin bu kadar güçlü olabileceğini anlamamıştım. Uzun mühlet bu cekete sahiden sahip olabilmeyi arzuladım. Bana ilişkin olmayan bir aşktı bu. Karakteri olan, güçlü duran bir kesimdi. Kimsede bir eşi daha yoktu. Vintage kıyafetlerin yalnızca kullanılmış, ikinci el kıyafetler olmadığını öğrettin bana sevgili Alaia. Bir hikayesi, yaşanmışlığı vardı ve onu benim hayatımla buluşturuyordu. İçimdeki coşku, bu güçlü ceketle birleşince sanırım dışarıya da tıpkı enerjiyi hissettirdik. Bir cekete yazdığım aşk mektubunu burada sonlandırırken sizi de vintage dünyasına bir seyahate davet ediyorum.

Bir periyodun tanınan moda akımı vintage tekrar gündemde. Bunun nedenini kolay bir biçimde sürdürülebilirliğin değer kazanmasına bağlayabiliriz. İkinci el kavramıyla vintage kavramı ortasındaki sonlar flu olsa da, hatta bu işin üstatları ortasında bile bir ayrım olsa da birçoğu için 1990’lı yıllara ilişkin modüllerle başlıyor vintage dünyası. Vintage Fashion Complete kitabının muharriri Nicky Albrechtsen yalnızca sürdürülebilirlik değil, yüksek moda markalarının da arşivlerden “eski” dizaynları çıkarıp modernize etmelerinin vintage’a bir ilgi başlattığını söylüyor. “Yeni dönem defilelerinde bu kadar güçlü referanslar görmek insanları da cesaretlendiriyor. Böylelikle o gördüklerinin orijinal hallerine sahip olmak istiyorlar. Birden fazla vakit yüksek modaevlerine büyük paralar dökmek yerine o dizaynların orijinaline yakın olanlarına daha düşük bütçeler vererek vintage versiyonuna sahip oluyorlar.” Yapılan araştırmalara nazaran geçtiğimiz yıl bayanların ikinci el satın alma oranları yüzde 64 civarlarında. Bu oran 2016 yılında yalnızca yüzde 45’miş.

YENİ FAKAT VINTAGE ÜZERE
Dior Saddle Bag’i geri getirdi, Prada naylon çantalarını, Fendi ise Carrie Bradshaw onaylı 1999 yılına ilişkin bageti… Bugün artık bütün yüksek modaevleri, vintage sayılabilecek modüllerini geri getiriyorlar. Vintage uzmanları periyotlar konusunda ayrışsa da ortak oldukları bir bahis var; vintage’ın günün sonunda moda dünyasına sürdürülebilirlik kazandırdığı… “İnsanlar ileri dönüşümün farkında olmaya başladıkça, tekrar değerlendirilebilecek bu modüllerle aralarını sıcak tutmaya başlıyorlar” diyor Albrechtsen verdiği bir röportajda.

Gerçek manada hiçbir kıyafete gereksinimimiz olmadan geçirdiğimiz bir yılın akabinde (eşofman kadroları hariç) fark ettik ki klâsik olarak bildiğimiz moda değişmeye başladı. Bir kafesin içindeki deney faresi üzere bahsedilen Z kuşağıyla birlikte tüketim alışkanlıklarımız da farklılaştı. Evet hâlâ bir şeyler satın alma güdümüz var, lakin aldıklarımız çok daha evvelce üretilmiş ve oburlarının hali hazırda kullanmadığı kıyafetler olmaya başladı. Ekolojik ve etik mevzuların yanı sıra işin bir de bütçesel yanı var. Hayranı olduğunuz ama bütçenizin yetmediği tasarımcıların parçalarını çok daha düşük maliyetlerle satın olmak muazzam bir his. Yıllar evvel İstanbul’da bir butikten satın aldığım vintage Gucci çantayı her kullandığımda harikulade bir memnunluk hissederim. Vintage modüller böyledir, kullanım hazzı başkadır, diğerinde olmayacağını bilirsiniz. Ve güya vaktin ötesinde bir tarza sahip olursunuz. 2020 kıyafetleri sorguladığımız bir yıl oldu. Bu kadar şeye gereksinimimiz olmadığını anladık. Gereksiz yere ne çok alışveriş yapmış olduğumuzla yüzleştik. Elini taşın altına sokabilenler iradelerine sahip çıktı ve satın alma istekleri daha ekolojik istikametlere evrildi. Farkındalığı yüksek bir jenerasyon sayesinde tüketim alışkanlıklarımız değişmeye başlıyor ve vintage bu yolun en değerli taşıyıcısı olacak.

HANGİ KESİMLERE YATIRIM YAPMALI?
Deri ceket Şu sıralar oversize ve Matrix-vari deri ceketler tanınan olsa da iyi kesim bir deri ceket her daim bir moda klasiğidir. Yeni bir tane almak yerine kendiniz için bir vintage kesime yatırım yapabilirsiniz.

Vintage Tişörtler Hani üzerlerinde rock’n’roll kümelerin logoları olanlardan. Camille Rowe’un bir röportajında gittiği her ülkeden vintage tişört toplayarak koleksiyonerlik yaptığını anlatıyordu. Vintage dünyasına adım atmak için şahane bir başlangıç.

Denim Bir öbür moda klasiği olan denimler ceket ya da pantolon formundayken en iyi modelleri hâlâ vintage butiklerde bulabilirsiniz. Bundan yıllar evvel Berlin’den aldığım Levis 501’ler her giydiğimde insanların ilgisini çeker. Denim vintage modüllere kesinlikle bir talih verin.

İkonik çantalar Çanta konusu tahminen de bu dünyanın en çok tercih edilenlerinden. Burada dikkat etmeniz gereken öge çantanın özgünlüğünün size kanıtlanıyor olması. Bazen bütçenizin yetmeyeceği bazen de sahiden çok özel bir parçayı vintage butiklerden bulabilirsiniz.

EN ÂLÂ VINTAGE NOKTALARI:
Fey @fey_istanbul Türk moda tarihinin en ikonik isimlerinden Fatoş Yalın’ın Nişantaşı’ndaki mağazası. Klasik vintage butiklerdeki kalabalık ve sıkışık his burada yok. Daha minimal ve klas bir halde keşfedeceğiniz eserler Yalın’ın yurtdışı seyahatlerinden topladıklarını bir küratör üzere ihtimamla bir ortaya getirmesiyle oluşuyor.

Sentetik Sezar @sentetiksezarmoda Derya Gültekin ve Yılmaz Ordukaya’nın Facebook ile online başladıkları vintage macerası gördükleri ilgi sayesinde mağazaya dönüşüyor. Dolabınıza gerçek bir retro dokunuşu istiyorsanız eserlerini kesinlikle inceleyin. Aksesuar ve çanta konusunda da epeyce iyiler.

Original Seconds @original_seconds Türkiye’nin en eski vintage mağazalarından biri olan Original Seconds 2005 yılında iki bayan teşebbüsçü tarafından kuruldu. “Moda gittiği üzere geri gelir” ideolojisine inanıyor, “Kalitenin modası asla geçmez” diyorlar.

Nillush Vintage @nillushvintage Vintage’ın yalnızca bir giyim kuşam trendinden öte bir hayat biçimi olduğunu düşünen ve bunu seçilmiş tüm eserlere yansıtan bir yer. Yıllar boyunca dünyanın çeşitli yerlerinden biriktirilen kesimlerle dolu bir mağaza. Koleksiyonun büyük bir kısmını, günümüzde rahatlıkla giyilebilecek üslupta kıyafetler oluşturuyor. Bunun yanında, periyot temalı partiler yahut projeler için kiralanabilecek “kostüm bölümü” de başka olarak sergileniyor.

Küf Vintage @kuf.vintage Geçmişe ilişkin ikonik modülleri kendine has tarzıyla yorumlayan Küf Vintage, tek tip giyinmekten sıkılan, sıra dışı, özgün ve tarz sahibi bireylere sesleniyor. Esasen İzmir’de mağazası bulunan markanın seçkisi hem online hem de Beymen’de satışta.

Seasons & Stories @seasonsandstories Sürdürülebilir modayı savunan, iyi kondisyona sahip, vintage ve ikinci el moda aksesuarlarını yeni sahipleriyle buluşturmayı hedefleyen bir marka. Modaya kıymet katan her aksesuarın bir kıssası olduğunu düşünen ve bundan beslenerek ilerleyen bir oluşum Seasons & Stories. Dikkat! Burada, Chanel Sonbahar/Kış 1994 koleksiyonu defile kesimi bir kemer, 1980’ler Yves Saint Laurent kolyeler, 1940’lardan az Schiaparelli küpeler ya da 1980’lerden Nina Ricci bir broş bulabilirsiniz.

Yazı: Serli Gazer Boyacı
Fotoğraflar: Schiaparelli, Getty Images Türkiye

ELLE Türkiye Nisan 2021 sayısından alınmıştır.